Werkgroep Kerkuilen: het werk zit er weer even op

Kerkuilen – zoals alle uilen – hebben altijd tot de verbeelding gesproken. Geen wonder ook, met hun mooie hartvormig masker en daarin twee zwarte ogen, hun doodstille nachtvlucht en het geheimzinnig geblaas van de kuikens in hun nest. Voor de mensen van de Werkgroep Kerkuilen is weer een drukke periode voorbij. Een 20-tal kasten zijn schoongemaakt. Nu is het vier maanden afwachten tot nieuwe kuikens de nesten bevolken. Inge Hendrikx is de bezieler van deze mooie werking.

Inge: “Met onze werkgroep zorgen we op ongeveer twintig plaatsen voor de nestkasten van kerkuilen. Je vindt ze nog steeds in de kerktorens van onder meer Stokrooie, Wimmertingen, Spalbeek, Rapertingen. In de kerktoren van Godsheide bijvoorbeeld hebben ze zich dan weer genesteld zonder nestkast. Het is eigenlijk ongelooflijk. Het geluid van de klokken lijkt hen zelfs niet te deren. Maar meer en meer zoeken ze ook nesten op andere plekken zoals oude schuren, torens of eender waar ze een rustige plek vinden in een holte van een gebouw. Het zijn van nature echte “holbewoners” in de rotsen. Gaandeweg hebben ze zich aangepast aan de veranderde omgeving.”

Nestkasten en Braakballen

De nestkasten van de kerkuilen vragen enkele keren per jaar heel wat zorg. Voor februari worden ze allemaal opgekuist. En dat vraagt soms een beetje behendigheid.
Inge: “Soms is het wat klauteren in het gebinte van een toren, elders moet je een hoge ladder op. We ruimen dan de braakballen op van het voorbije jaar. In de kerktoren van Stokrooie hebben we zo’n 50 kg weggehaald. Dat lijkt veel, maar je moet weten dat een volwassen kerkuil zes muizen per nacht eet. Een nest telt vijf à zes kuikens. Als die wat groter worden hebben ze gemakkelijk meer dan dertig muizen per nacht nodig en alles wat niet verteerd is wordt uitgebraakt in het nest. Je kan je voorstellen dat jonge ouders een hectisch leven leiden. Overdag zoeken ze dan wel een plekje elders om wat bij te slapen. Een deel van de braakballen die we opruimen brengen we naar de Kinderboerderij waarmee kinderen dan leren over het dieet van uilen en hun leefgewoonten.”

De kerkuil onder druk

Je zou denken dat we intussen met een reusachtige populatie kerkuilen zitten: twintig nesten met telkens vijf à zes jongen …
Inge: “Het probleem is dat onze uilen een kort leven beschoren is. Ze worden slechts drie tot vijf jaar oud. Je zou het niet dadelijk verwachten maar de grootste doodsoorzaak is het verkeer. Ze zien ’s nacht een muis over de weg lopen en het is gebeurd. De tweede doodsoorzaak is vergiftiging. Ze pakken muizen en zelfs ratten die vergif gegeten hebben en sterven er dan zelf ook aan. Ook sneeuw die wat langer blijft liggen maakt het de kerkuilen erg moeilijk om het nodige eten te vinden. En tenslotte passen ze de grootte van hun kroost aan aan het voedsel dat voorradig is. In dichtbebouwde gebieden waar bv. veldmuizen weinig leefruimte hebben leggen de uilen minder eieren. Al bij al blijft de populatie van onze kerkuilen ongeveer stabiel. Maar het zouden er zeker meer mogen zijn.

De nesten zijn geruimd. Nu is het wachten tot juni-juli op de komst van de nieuwe kuikens. Dan ligt er voor de Werkgroep Kerkuilen een nieuwe job te wachten.
Inge: “Vanaf juni gaan we in alle nestkasten kijken of er jongen zijn. Alles wordt genoteerd en als ze groot genoeg zijn worden de kuikens geringd. Dat gebeurt door mensen die daar een vierjarige opleiding voor hebben gekregen. Het zijn telkens prachtige momenten als je weer een nieuwe generatie uiltjes vindt. Het is zo leuk om eerst te gaan observeren in de buurt van de nesten en ze daarna te gaan controleren en helpen met het ringen. En het is ook altijd een beetje avontuurlijk. We doen natuurlijk geen gevaarlijke toeren maar vrijwilligers met hoogtevrees zoeken toch misschien beter een ander engagement.”

Het Uilenrapport

Alle observaties worden doorgegeven aan “Het Uilenrapport” dat op Vlaams niveau het uilenbestand opvolgt. Het is trouwens ook Kerkuilengroep Vlaanderen (Vogelbescherming Vlaanderen) die bepaalt wanneer de nestperiode begint en eindigt waarin je de uilen gerust moeten laten. Die periode kan namelijk per provincie verschillen.

De Werkgroep Kerkuilen is actief tijdens twee periodes per jaar: het ruimen van de nesten voor februari en het inspecteren en ringen rond juni. Mensen die een handje willen toesteken zijn altijd welkom. Je mag Inge ook gewoon contacteren als je graag eens mee gaat observeren of als je eens wil proberen om mee naar boven in een kerktoren te kruipen. Of heb je misschien een kerkuil gespot in de streek rond Hasselt? Geef het even door aan haar. Je helpt ermee de kerkuilen te ondersteunen.

Contact: eb.te1740158799nelet1740158799@xkir1740158799dneh_1740158799egni1740158799

Foto’s: Inge Hendrikx
Tekst en coverfoto: Dirk Kegels