Natuurpunt Hasselt-Zonhoven viert 85 jaar liefde voor natuur

In 1933 ziet in Antwerpen ornithologische vereniging “De Wielewaal” het licht. Het duurde nog tot 1940 voor De Wielewaal Midden-Limburg opgericht werd, maar daarmee werd het zaadje geplant dat vandaag uitgegroeid is tot de gedreven en dynamische vereniging Natuurpunt Hasselt-Zonhoven. Hoe dat gebeurde, lees je in dit artikel.

Op een foto met de oprichters van de Wielewaal zien we een groepje serieus kijkende mannen in pardessus regenjas. Wat een contrast met de in dure outdoor kleding gehulde vogelkijker van nu.

Als doel hadden zij “het bevorderen van de kennis der vogels door alle mogelijke middelen”. Die middelen waren o.a. het organiseren van cursussen, uitstapjes en het uitgeven van een eigen magazine. Later kwam daar ook het stichten van gewestelijke afdelingen bij.

De Wielewaal Midden-Limburg ziet het daglicht

In 1940 ontstond dan De Wielewaal Midden-Limburg. Het was de 4de afdeling voor Vlaanderen en anders dan nu besloeg ze een groot deel van Limburg. Zo behoorden niet enkel Hasselt en Zonhoven tot hun werkgebied maar ook Beringen, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Lummen, Halen, Herk-de-Stad en Genk.

Tot begin jaren ’70 was er geen tijdschrift van de afdeling maar verstuurde men enkel een brief met activiteitenoverzicht. Daarna werd tijdschrift “de ijsvogel” gelanceerd dat vanuit Zonhoven (de fraters) verstuurd werd. De Wielewaal kende in die periode vele voorzitters van A. Brillouet bij de start in 1940 over Jos Elzen (1965), Gust Claes (1968), Pol Evers (1979), Florent Van Brabant (1985) en Ludo Grouwels (1996).

Na WO II nam De Wielewaal algemeen een stevige groei. In 1958 telde men 5 ornithologische studiecentra, in 1969 waren dat er al 36! Goed voor 4000 ha natuur! Apart van De Wielewaal Midden-Limburg was er in de vallei van Herk en Mombeek eveneens een kern natuurliefhebbers actief (“kern Herk en Mombeek”, 4 april 1988).

In Hasselt werd bovendien vanaf 1977, onder impuls van o.a. Jos Coteur en Rik Jacobs “het groencomité” opgericht dat zich actief inzette als burgerbeweging die streed voor “de groene zaak”. In 1995 richtte Jos Coteur daarbij ook “Natuurreservaten Hasselt” op.

De verenigingen functioneerden apart van elkaar maar regelmatig werkten zij ook reeds samen als er ergens meer hulp nodig was of organiseerde men uitstapjes en wandelingen in elkaars buurt. Een passie voor natuur verbindt. Dat was hier niet anders.

Een juridisch kader voor natuurgebieden

Het was bovendien vanaf de jaren ’80 dat de erkenning en subsidiëring van natuurgebieden een juridisch kader kreeg. In 1984 konden de eerste percelen natuur worden aangekocht met Europees geld (LIFE-fonds). Samen met de eigen middelen van de plaatselijke verenigingen zorgde dit voor een immense groei van terreinaankopen.

Vanaf de jaren ’90 werd natuurbehoud steeds professioneler ondersteund. Overheid en natuurverenigingen maakten voor het eerst samen werk van natuurherstel en -ontwikkeling. De vrijwilligers groeiden tot een alsmaar groter wordende groep. De vraag naar een sterker verenigingsweefsel drong zich op.

De komst van Natuurpunt

Zo was het dat op 21 oktober 2001 De Wielewaal Midden-Limburg, het groencomité Hasselt, Natuurreservaten Hasselt en kern Herk en Mombeek samensmolten tot Natuurpunt afdeling Hasselt-Zonhoven. Jos Coteur werd er de eerste voorzitter. Later volgden Natalie Henseler, Mieke Philips en Bert Carremans, onze huidige voorzitter.

Gezien het de bedoeling was van Natuurpunt nationaal met “gemeentelijke afdelingen” te blijven werken en die reeds op komst waren voor de andere regio’s van De Wielewaal Midden-Limburg, werden enkel Hasselt en Zonhoven voor onze Natuurpuntafdeling behouden. Ook zij gaven een tijdschrift uit dat niet langer “de ijsvogel” heette maar nu “de Paalsteen”, symbool voor de grens waar de 2 grondgebieden van onze afdeling elkaar aanraken. Digitalisering en hoge kosten deden het papieren met de post verzonden afdelingstijdschrift later stilaan verdwijnen en vervangen worden door de nieuwsbrief en meer uitgebreide artikels op de website die u nu leest.

Oproep: Heb jij nog foto’s uit die tijd van toen of oude exemplaren van het tijdschrijft “de ijsvogel”? Je zou er ons een groot plezier mee doen als we die even in bruikleen zouden mogen krijgen! Voor het najaar spelen we namelijk met het idee een klein momentum compleet met mini tentoonstelling te organiseren om samen met onze pioniers 85 jaar van natuurbescherming te vieren. Laat het ons weten via ons contactformulier.

In dit feestjaar voor Natuurpunt Hasselt-Zonhoven laten we graag de pioniers van toen vertellen over hun herinneringen aan die inzet van weleer voor onze plaatselijke natuur. Leest u graag mee? Houd dan zeker de website in het oog! Met regelmaat delen we hun verhalen. We starten binnenkort met de senior der seniors van onze afdeling: Rik Jacobs. 96 Jaar is hij al! Meer levende “natuurbewegingsgeschiedenis” dan dit krijg je niet.

Tekst: Mirella Vanoppen
Bronnen: website Natuurpunt, wikipedia, bevraging Chris Onkelinckx, Yvo Vanvoorden, Rik Jacobs, Johan Royaerd, Alida Vanholst.

Voetnoot: We zijn er ons van bewust dat er ook andere natuurverenigingen actief waren en zijn in Limburg. Gezien dit artikel enkel het verhaal van het ontstaan van onze vereniging in Hasselt en Zonhoven verhaalt, zou het ons te ver hebben geleid ook deze organisaties te vermelden. We verontschuldigen ons alvast voor elke vergetelheid in het vernoemen van bepaalde personen. We hebben ons beroept op de info ons beschikbaar.