Haalt Hasselt de doelen uit haar klimaatactieplan?

Een onderzoek onder leiding van prof. Wim Thiery van de VUB-onderzoeksgroep BCLIMATE toont aan dat kinderen in hun hele leven veel meer te maken zullen krijgen met extreme gebeurtenissen gelinkt aan klimaatverandering. Daarom roepen we de stad Hasselt op om haar klimaatactieplan versneld uit te voeren.

In vergelijking met hun grootouders zal een onveranderd klimaatbeleid voor kinderen gemiddeld leiden tot:

• 7 keer meer extreme hittegolven
• 2,6 keer meer droogtes
• 2,8 keer meer overstromingen
• Bijna 3 keer zoveel mislukte oogsten
• 2 keer zoveel bosbranden

Cijfers om van te duizelen. Zo een toekomst willen we toch niet tegemoet gaan? In een interview met klimaatwetenschapper Samuel Helsen hadden we het al over de nood aan globaal beleid om klimaatverandering aan te pakken. Ook Hasselt kan hierin haar verantwoordelijkheid nemen en op stedelijk niveau een verschil maken.

Alles begint met een plan

De stad Hasselt heeft een lijst met acties opgesteld om de klimaatverandering tegen te gaan. Deze acties staan in het klimaatactieplan dat integraal te lezen is op https://www.hasselt.be/nl/duurzame-stad. De gemeenteraad keurde dit plan goed in 2012.

Een deel van de voorgestelde klimaatacties is gericht op zogenaamde mitigatie – of het beperken – van klimaatverandering. Om dit te realiseren, heeft de stad Hasselt zich twee doelen opgelegd: 

• Minstens 40% minder CO2-uitstoot op haar grondgebied tegen 2030.
• Klimaatneutraliteit tegen 2050. 

We zijn dus tevreden dat er een klimaatactieplan is, met concrete doelen en een duidelijke tijdshorizon. Daar is de stad Hasselt al goed begonnen.  

Zit Hasselt op schema?

Met de data van hasselt.incijfers.be komen we tot de grafiek hieronder. De blauwe volle lijn geeft de effectieve emissies weer tussen 2011 en 2021. De blauwe stippellijn voorspelt wat de CO2-emissies zullen zijn voor de periode 2022-2030. Deze voorspelling is gebaseerd op de historische data van 2011-2021 en gaat uit van een lineaire trend.

De rode stippellijn geeft weer wat de trend zou moeten zijn als we in 2030 willen uitkomen op een reductie van 40% ten opzichte van 2011. We gaan hier opnieuw uit van een lineaire trend. 

Als Hasselt het huidige klimaatbeleid blijft voortzetten, komen we ver boven de doelstelling van het klimaatactieplan uit. Dit komt neer op een verschil van meer dan 108.000 ton CO2 in 2030! Er moeten dus dringend meer inspanningen geleverd worden om de doelstellingen te halen. 

De hoofddoelen van het klimaatactieplan moeten ambitieuzer

In het persbericht van het 6e Assessment Report stelt het IPCC dat de opties er nu al zijn in alle sectoren om de uitstoot te halveren tegen 2030. In plaats van 40% minder uitstoot, zou het dus minstens 50% moeten zijn, ook voor Hasselt. Als provinciehoofdstad in een goed ontwikkelde regio kunnen we hierin leiderschap tonen aan de andere gemeenten.

Daarnaast vinden we de doelstelling klimaatneutraal in 2050 niet de juiste. Klimaatneutraliteit wil namelijk zeggen dat er netto geen CO2 (en andere broeikasgassen) meer wordt toegevoegd aan de atmosfeer. Het betekent niet per se dat er geen CO2 meer wordt uitgestoten.

Alle CO2 die in 2050 nog uitgestoten wordt, moet dan gecompenseerd worden door bijvoorbeeld technologie om CO2 af te vangen en op te slaan of het aanplanten van extra bomen. Beide opties zijn volgens ons niet realistisch vanwege de hoge kostprijs en plaatsgebrek. 

De budgetten kunnen efficiënter ingezet worden in andere goedkopere technologieën zoals zonnepanelen en isolatie. Zo kunnen we evolueren naar effectief nul uitstoot in 2050. 

Meer budget en meer mensen

In Hasselt is er immens veel potentieel voor zonnepanelen. Zo was in 2022 maar 8,3% van alle bruikbare daken benut voor zonnepanelen. 

Ook zien we dat er steeds minder premies worden uitbetaald voor isolatie. Een spijtige evolutie als je weet dat een investering in isolatie zichzelf snel terugverdient. 

In het klimaatactieplan van Hasselt worden nochtans heel wat acties opgesomd om mensen te informeren en te sensibiliseren rond hernieuwbare energie en energiebesparing. Maar dit is dus blijkbaar niet voldoende. Voor sommige inwoners zijn deze investeringen financieel gewoonweg niet haalbaar. 

Volgens ons ligt daar net een mooie opportuniteit voor Hasselt. Door meer subsidies te voorzien voor gezinnen met lage inkomens. Hiermee slaat Hasselt twee vliegen in één klap: een vermindering van CO2-uitstoot én energiearmoede.

Verschillende mensen binnen de stadsdiensten leveren al goed werk rond klimaat. Er is een stuurgroep, er zijn twee coördinatoren en ze werken samen met externe partners. Maar na de verkiezingen van 2024 is er nog maar één legislatuur om toe te werken naar de vooropgestelde doelen. Het lijkt ons daarom beter om extra mensen aan te werven om zo veel mogelijk acties uit het klimaatactieplan uit te voeren.

Er moeten ook meer mensen uit de bevolking betrokken worden. Daarom roepen we de stad Hasselt op om een burgerparlement voor het klimaat op te richten. Naar analogie van het burgerparlement voor het klimaat in Frankrijk, Korea en andere landen. Een burgerparlement waarvan de adviezen ter harte worden genomen door het College van Burgemeester en Schepenen. Met mensen uit alle lagen van de bevolking kom je tot betere oplossingen met meer draagvlak.

Voor en door Hasselaren

De nieuwsberichten over klimaatrampen, klimaattops die keer op keer de verwachtingen niet inlossen, … Het kan allemaal verlammend werken. Maar laat je er niet door ontmoedigen. Er zijn veel mogelijkheden om iets te doen, ook in Hasselt. Hieronder enkele voorbeelden.

In Hasselt zijn er verschillende natuurverenigingen actief zoals Natuurpunt, Limburgs Landschap en BosPlus. Sluit je bij hen aan als vrijwilliger om natuur te beschermen.  Zij hebben mensen nodig om aan natuurbeheer of beleidswerk te doen.

Hierboven las je al dat de stad Hasselt met het huidige klimaatbeleid de doelen waarschijnlijk niet zal behalen in 2030. Maar er is nog tijd. Daarom kan je de politici blijven herinneren aan de doelen in het klimaatactieplan. Dit kan op een constructieve manier door je ideeën en bezorgdheden aan het stadsbestuur en politieke partijen over te maken.

In 2024 is het de moeder aller verkiezingen. Op de verschillende beleidsniveaus kan je stem het verschil maken. Stem op de partijen met juiste punten in hun partijprogramma rond klimaat en volg ze op na de verkiezingen.

In 2014 startte vzw Klimaatzaak een rechtszaak om België op zijn verantwoordelijkheid te wijzen in de wereldwijde strijd tegen klimaatopwarming. Je kan bijvoorbeeld een benefiet organiseren om geld in te zamelen voor deze vzw.

Er worden nog te veel omgevingsvergunningen verleend die een negatieve impact hebben op bos, graslanden en natte natuur. Natuur die we nodig hebben om de effecten van de klimaatverandering te matigen. Als burger heb je het recht om bezwaar in te dienen via het inzageloket.

De omgeving in en rond scholen, jeugdverenigingen, sportclubs, … is vaak sterk verhard. Vraag bij deze organisaties voor minder verharding en meer vergroening. In een groene omgeving kom je meer tot rust en is het veel aangenamer om je vrije tijd te spenderen.

Stap mee tijdens de klimaatmarsen en laat je stem horen, samen met zovele anderen. De klimaatmarsen zullen je zeker en vast inspireren om actie te blijven ondernemen tegen klimaatverandering.

Of kom op 12 oktober naar de info-avond voor “Jongeren in actie voor het klimaat”. Deze gaat door om 19u30 in de UHasselt – Campus Oude Gevangenis. Het belooft een boeiende avond te worden met sprekers zoals Anuna De Wever, kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens, … Natuurpunt Hasselt-Zonhoven steunt dit samen met verschillende andere organisaties.

Tekst: Bert Carremans – Werkgroep Beleid